فلسفۀ حیاء
دانلود فایل صوتی مقاله فلسفه حیاء
حیاء حاصل شرم و خجالت و ندامت از ظهور و بروز کردارهای زشت خویشتن و یا دیگران می باشد .
حیاء واکنش وجدان در قبال اعمال غیر وجدانی است پس حیاء یک صفت فطری و نشانۀ تشخیص نیک و بد است و نیز نشانۀ احساس مسئولیت نسبت به خویشتن می باشد و دال بر حضور اخلاق فطری در وجود انسان است .
این است که علی (ع) ، حیاء را از نشانه های ایمان می خواند و دال بر حضور توبه از اعمال نادرست . در واقع آنکه حیاء ندارد دین و ایمان و شعورش زایل شده است . این است که انسانهای با معرفت و انبیاء و اولیای الهی اسوه های حیاء بشرند .
و اما امروزه شاهدیم که در قلمرو فرهنگ و تعلیم و تربیت مدرن ، حیاء و شرم نشانه ای از بیماری روانی و عقب ماندگی تلقی می شود و محتاج درمان است که البته یکی از روشهای درمان حیاء همان داروهای روان گردان می باشد .
و این بدان معناست که اصولاً دین و وجدان یک مرض تلقی می شود که باید رفع گردد و آنچه که سلامت محسوب می گردد همانا ابتذال و فاحشگی و بی تقوایی است . این هم نشانه دیگری از واژگون سالاری اخلاق آخرالزمان است .
بی حیائی انسان مدرن برخاسته از بی حیائی مدرنیزم است که از بطن تکنولوژی رخ نموده است .
در اینجا به تفسیری از سورۀ فلق در قران می رسیم که : « پناه می برم به پروردگار شکافنده از شرّ آفریده هایش و از شرّ ظلمتی که آشکار می شود و از شرّ افسونی که در عقده ها دمیده می شود و از شرّ بد خواهی که نیّت خود را آشکار می کند . »
تکنولوژی شکافنده طبیعت و نفس بشر و برون افکننده خیر و شرّ می باشد و ظلمتها و ظلمهایی که رخ می نماید و افسون و مالیخولیایی که نفس بشر را وسوسه می کند و شرارتش را آشکار می سازد .
به همین دلیل بی حیایی مدرن و تکنولوژی پرستی و مد پرستی و جلوه گری امری واحد است که اشدّ افسون و جنون و حسد و شرارت را ظاهر می سازد که جز پناه بردن به خداوند و اشدّ تقوا هیچ راه نجاتی از ابتلای به این شرارت وجود ندارد .
این تقوا و مصونیّت مطلقاً به روشهای سنتّی و تقلید کورکورانه ممکن نیست .
تقوای آخرالزمانی جز از راه خود شناسی و یاری یک پیر عرفانی امکان ندارد .
حیاء به لحاظ لغت از ریشه «حیّ» به معنای زنده و زندگی است و از نشانه های حیات روحانی است و بی حیائی هم نشانه هلاکت روح است که در قلمرو ظلمت حاصل از تکنولوژی حادث می شود و ظلمت زدگان و آتش گرفتگان این وادی را ( بخیلان ) به جان مؤمنان با حیاء می اندازد .
و در اینجا اگر مؤمنان دارای یک حمایت قدرتمند روحانی از جانب یک انسان مخلص نباشند تاب خویشتنداری ندارند و تسلیم بی حیائی جهان مدرن می شوند.
کتاب دائرةالمعارف عرفانی جلد اول فلسفه تعلیم و تربیت خودشناسی اخلاقی اثر استاد علی اکبر خانجانی