۲۲۷- خطبه های مذکور از علی که عموما در آخرین سالها و ماههای عمرشان بیان شده است در واقع تأویل و تعین آخرالزمانی قرآن و اسلام است و لذا مخاطب اصلی و عمده آن انسان مدرن است که لااقل بخش هائی از حقایق آنرا در عینیت زندگانی و جهان خود نظاره می کند که خود حجتی آشکار بر حقانیت سائر مفاد آن است و لذا انسان امروز به درك و تصدیق معارف این خطبه ها بسیار نزدیکتر از انسان صدر اسلام است زیرا فهم حقایق مربوط به آخرالزمان و قيامت اساس درك و تصدیق حق علی و امامت است. يعنی شرایط ظهور این دو امر یکسان است. همانطور که در قرآن کریم هم شرایط و نشانه های مربوط به نبا عظیم (خبر بزرگ – که همان علی است) و قیامت و واقعه و یوم الدين یکسان است. و اين نشان می دهد که بزرگترین نشانه قیامت يعنی لقای الهی همان ظهور امام است. «آنچه که در راه بود از ره رسید و جز خدا کسی نمی تواند پرده از رخسارش برکشد. آیا از این سخن تعجب می کنید و می خندید و نمی گرئید. پس خدای را سجده و پرستش کنید.»! نجم۶۲-۵۷ و علی ع در خطبه اش می فرماید که «آنچه که در راه بود و رسید منم». با ذکر همین آیه مذکور». و در عین حال درباره اين آیه از ائمه اطهار و علمای بزرگ آمده که منظور قیامت است و لقاءالله, پس این دو واقعه واحدی است در سلسله مراتب تجلی. «و او صاحب تجلی ها و کرامات است.» قرآن- «و من هر بار به صورتی جدید برون می آیم و هر که منکر این امر باشد بر خدا مرتد است.» خطبه نورانیه. اين همان راز علیین است در اعصار و قرون که هرگز زمین از حجت خدا (علی) خالی نیست و علی هم همچون خدایش هرگز به يك صورت دو بار تجلی و ظهور نمی کند. اگر اين تجلی علی در صور گوناگون بشی و هويتهای گوناگون الهی در طی اعصار نمی بود پس چه چيزی غیبت امام زمان را توجیه و جبران می نمود و چه حقی می توانست این کلام رسول را تصدیق کند که بی امام زنده ای نمی توان دارای ایمان و هدایت بود. و اگر باور به نورانیت وجود علی ع که اساس ایمان به ولایت علی است (از قول خودش) نباشد ایمان به حضور دنيوی و خاكی امامان در عرصه غیبت امام دوازدهم محال می بود. و در حقیقت علیین دورانها در عرصه غیبت امام دوازدهم به مثابه امام ناطق و آشکارند در قبال امام غایب و صامت. و اين امامان ناطق و ظاهر (علیین) به مثابه سپر بلای امام غایب هستند و لذا بايستی مظهر اشد عشق و ارادت و اخلاص و عرفان نسبت به خداوند باشند و لذا بايستی علیین را مصداق اين کلام خدا دانست که «بزودی گروهی پدید می آوریم که عاشق بر خدایند و خدا هم عاشق بر آنان.» اینانند برپا دارندگان ولایت علی ع در قرون و اعصار تا ظهور امام زمان.
