فقه چیست ؟ (خودشناسی شرعی) مقاله 5
فقه چیست؟ مقاله 5 خودشناسی شرعی از کتاب دائرة المعارف عرفانی
در روایت است که عمربن خطاب به منبر رفت فتوا داد و ادعا کرد که فقیه است . على (ع) نیز روز بعد به منبر رفت و گفت : اگر عمر فقیه است پس همه اعراب فقيه هستند .
می دانیم که عمر از نخستین مؤمنان و از اصحاب کبار و کاتبان وحی و راویان حدیث نبوی و مشاور درجه یک رسول خدا و همنشین با او بود و در زیرکی هم کم نظیر بود . با اینهمه على او را فقیه نمی داند.
اوئی که در دوران خلافت خود جهان اسلام را از شبه جزیره عرب بیرون برد و تا اقصاء نقاط جهان از روم تا چین گستراند در اینجا جدأ مواجه با راز و معمائی بزرگ می شویم که آیا براستی فقه و فقاهت و مقام اجتهاد چیست.
وقتی علی (ع) می فرماید که اگر عمر فقيه باشد همه اعراب فقيه هستند اشاره به زبان و منطق و اخبار و دانائی های عاریه ای دارد .
این بدان معناست که اگر کسی قرآن را به چهارده روایت هم بخواند لزوما فقيه نیست حتی اگر كل احادیث وسنت را هم حفظ باشد . یعنی فقه حاصل دانائی ذهنی و خبری نیست . پس چیست ؟
در قرآن کریم در چند مورد که سخن از فقه و تفقه است اشاره به قلب مؤمنان دارد یعنی فقه را یک علم و دريافتي قلبي و شهود روحانی می داند یعنی یک مقام عرفانی است و نه صرفأ علمی و اکتسابی . فقيه کسی است که بتواند به قدرت الهام قلبي ، حکم هر امری را في البداعه درک کند .
فقيه باید عارف باشد تا با علم کامل بر نفس خویش و لذا مردمان ، خیر و شر هر چیزی را به يقين فهم نماید. علامه امینی (ره) در اثر دائرة المعارفي و بس شگرف خود یعنی «الغدير» تقريبأ يک جلد از یک مجموعه را به همین ماجرای عمر وعلى (ع) اختصاص داده و بحث کرده است که مطالعه آن امروزه بر هر مؤمنی واجب است.
با درک فلسفه فقه در قرآن ، ودرروایات صدر اسلام بخوبی می توانیم بحران فقاهت را در عصر خودمان درک کنیم و بدانیم که این امری بس خطير است و لذا در جهت آن جهادی کبیر را آغاز کنیم تا جامعه را از این فقدان خطير نجات دهیم و مردمان را از این سرگردانی در امور روزمره زندگی برهانیم غرب زدگی فقط بدینگونه قابل علاج است و نیز تهاجم فرهنگی .